7 ابزار ساده برای کنترل کیفیت وجود دارد. شما با استفاده از این ابزارها، تا حد زیادی می توانید کیفیت را در کسب و کار خود (چه تولیدی و چه خدماتی) به نحوی کنترل کنید؛ و همچنین ریشه های ایرادها و مشکلات را به نحوی شناسایی کنید. ابتدا مختصری درباره ویژگی های کیفی صحبت کنیم. *
از میـان ابزارهـای هفتگانـه ، SPC نمـودار کنتـرل مهمتـرین و پیچیـده تـرین آنهاسـت. بـا اسـتفاده از نمودارهای کنترل می توان نوسـانات فراینـد را تحـت کنتـرل درآورد و بـا اقـدامات پیشـگیرانه، از تولیـد محصول خراب جلـوگیری کرد. رسـم نمـودار کنتـرل، مبتنـی بـر روش هـای آمـاری اسـت و لـذا بـرای شناخت انواع نمودارهای کنترل و رسم آنها، آشنایی مختصری با مفاهیم آماری لازم است.
نمودار پراکندگی(Scatter Diagram) یکی از نمودارهای مفید است که به منظور پی بردن به رابطه بالقوه بین دو متغیر استفاده می شود. برای رسم این نمودار داده ها به صورت زوجی تهیه می شود. طریقه رسم نقاط بر روی نمودار نشان دهنده ی نوع رابطه ی میان متغیر ها می باشد. شکل زیر نمونه ای از نمودار پراکندگی می باشد.
این نمودار تصویری از محصول است که کلیه نمادهای مورد نظر را نشان می دهد. با رسم چنین نموداری می توان محل یا محلهای ایجاد عیب را بر روی محصول مشخص و با تجزیه و تحلیل آنها اطلاعات مفیدی در مورد علل بالقوه ایجاد آنها کسب کرد. در این روش نقشه فنی از زاویه ی مناسبی تهیه و در اختیار کنترل گر قرار می گیرد و از خواسته می شود تا محل هایی که بعد از تولید دارای نقص هستند را مشخص سازد. به کمک این نمودار پراکندگی نقصها مشخص شده و پس از آن باید علت نقصهای ایجاد شده را پیدا کرده و آنها را رفع کنیم.
نمودار علت و معلول(Couse and Effect Diagram) یکی از نمودارهای مفید در کنترل کیفیت می باشد. زمانی یک عیب اشکال یا اشتباه مشاهده می شود باید علل بالقوه آن نیز مشخص گردد. در مواقعی علل بروز مشکل واضح نیست نمودار علت و معلول می تواند ابزار مفیدی برای شناسایی علل بالقوه باشد. این نمودار به نامهای دیگری همچون نمودار استخوان ماهی(چون در این نمودار مشکل روی سر استخوان ماهی نوشته می شود و کلیه علل بالقوه ایجاد مشکل رو ی بدنه ماهی قرار می گیرند) و همچنین نمودار ایشی کاوا نیز معروف است زیرا اولین بار توسط ایشی کاوا مطرح شد.
نام این نمودار، از نام یک دانشمند ایتالیایی علوم اجتماعی به نام »ویلفردپارتو« گرفتـه شده است. براساس اصلی که وی در مورد اقتصاد بیان کرد ٨٠درصد نتایج و مسائل از ٢٠درصد علل ناشی می شوند. به عبارت دیگر، اگر چه ممکـن اسـت بـرای مسـائل موجـود، علـل بسـیار زیادی وجود داشته باشد، ولی تعداد اندکی از این علل اهمیت دارند و با رفع آنها می توان بخش اعظم مسائل را حل کرد.
در مراحل اولیه کنترل کیفیت آماری غالبا جمع آوری اطلاعات عملیاتی درباره فرآیند مورد مطالعه ضروری خواهد بود. در این گونه موارد برگه کنترل یکی از ابزار های مفیدی است که می توان استفاده نمود. نکته حائز اهمیت در زمان طراحی برگه کنترل نوع داده هایی است که باید جمع آوری گردد. شماره قطعه یا عملیات، تاریخ، تحلیل گر، و هرگونه اطلاعات دیگر به گونه ای در تعیین علل عملکرد نامطلوب نقش داشته باشد باید در نظر گرفته شود.
هیچ گاه دو محصول تولید شده در یک فرآیند به علت وجود تغییرات اجتناب ناپذیر یکسان نمی باشند. به عنوان مثال محتوی یک شیشه نوشابه نسبت به شیشه دیگر معمولا متفاوت است و یا ولتاژ خروجی یک منبع تغذیه از یک دستگاه به یک دستگاه دیگر متفاوت است. نمودار هیستوگرام، تصویری از داده ها فراهم می کند که توسط آن می توان سه ویژگی زیر را ساده تر مشاهده کرد:
