نام این نمودار، از نام یک دانشمند ایتالیایی علوم اجتماعی به نام »ویلفردپارتو« گرفتـه شده است. براساس اصلی که وی در مورد اقتصاد بیان کرد ٨٠درصد نتایج و مسائل از ٢٠درصد علل ناشی می شوند. به عبارت دیگر، اگر چه ممکـن اسـت بـرای مسـائل موجـود، علـل بسـیار زیادی وجود داشته باشد، ولی تعداد اندکی از این علل اهمیت دارند و با رفع آنها می توان بخش اعظم مسائل را حل کرد.
به عنوان مثال، می توان گفت:
80 درصد خطا ها توسط ٢٠درصدکارکنان انجام می شود.
80 درصد ضایعات محصول به علت مشکل در ٢٠درصد فرایندهای تولیدی آن است.
به کمک نمودار پارتو می توان علل مختلف به وجود آمدن نتایج نامناسب را طبقه بندی کرد و به سرعت و روشنی نشان داد که کدام دسته از علل از اهمیـت بیشـتری برخـوردار اسـت. بـرای رسم نمودار پارتو، ابتدا بایـد درصـد فراوانـی علـل مختلـف را تعیـین و سـپس آنهـا را بـه ترتیـب صعودی مرتب کرد. روی نمودار، میله متناظر هر کدام از عللی را که باعث بروز حدود ٨٠درصـد مشکلات شده اند تعیین کرد.
نمودار پارتو نموداری شبیه به نمودار هیستوگرام است که در آن نقص هایی که فراوانی بیشتری دارند را نشان داده و توجه ما را به سمت آنها جلب می سازد. باید توجه داشت که نمودار پارتو نقایص مهمتر را نشان نمی دهد و تنها نقایصی که بیشتر مشاهده شده اند را نشان می دهد. برای رفع این مشکل می توان از دو روش استفاده کرد:
1- استفاده از یک روش وزن دهی برای اصلاح فراوانی داده ها
در این روش نقصی که ضرر بیشتری برایمان دارد وزن بیشتری اختیار می نماید. اینگونه می توان علل نقص مهمتر را شناسایی و آنها را رفع نمود. این روش سعی می کند که نمودار ما را هر چه بیشتر به سمت قانون پارتو که می گوید; ((با رفع 20 درصد از مشکلات 80 درصد بهبود خواهیم داشت)) نزدیک نماید.
2- استفاده از نمودار پارتو هزینه (Cost Pareto Chart) در کنار تجزیه و تحلیل نمودار پارتو
استفاده از نمودار هزینه نیز مانند روش اول سعی می کند نقصهایی که هزینه بیشتری به ما تحمیل می کند را مشخص سازد. و نقصهایی که هزینه بیشتری دارند را برای ما نمایان می کند.
شکلهای زیر نمونه هایی از نمودار پارتو می باشد که به طور مرسوم استفاده می شود.
