کائورو ایشی‌کاوا (Kaoru Ishikawa)


ایشی کاوا در سال ۱۹۱۵ در ژاپن متولد و در سال ۱۹۳۹ از دانشکده مهندسی دانشگاه توکیو فارغ التحصیل شد. پروفسور ایشی کاوا طلایه دار نهضت هسته های کنترل کیفیت در ژاپن در اوایل دههٔ ۵۰ است، این نهضت بعدها به غرب صادر شد. او در سخنرانی خود در هزارمین کنوانسیون هسته های کنترل کیفیت در ژاپن (۱۹۸۱) چگونگی قرار گرفتن خود در این مسیر را اینگونه بیان داشت:


ابتدا سعی کردم کارگران وجین کن ،کنترل کیفیت را بفهمند و به آن عمل کنند، اندیشه من این بود که تمام کارکنان کارخانه های سراسر کشور را آموزش بدهم، البته این موضوع کار زیادی می طلبید در نتیجه ، فکر کردم اول سرپرستان یا آن هایی را که مستقیماً با مسئله سرو کار دارند، آموزش بدهم.


● هسته های کنترل کیفیت با اهداف و فعالیت های ذیل بوجود آمده اند:


▪ مشارکت در ارتقا و توسعه

▪ احترام به روابط انسانی و ایجاد محیط شاداب برای بوجود آوردن رضایت شغلی

▪ استفاده از تمام توانایی ها و ظرفیت های کارکنان


ایشی کاوا به عنوان پدر حلقه های کنترل کیفیت و رهبر جنبش کیفیت ژاپن و تدوین کننده استراتژی کیفیت ژاپن شناخته شده است. در نظر ایشی کاوا به لحاظ حلقه ای بودن کنترل کیفیت ، مفهوم کیفیت در سازمان موضوعی سراسری است که همگان در آن مشارکت دارند.


مفهوم کیفیت سراسری شامل همکاری های افقی و عمودی است. در همکاری های عمودی موضوع کیفیت به روابط درون سازمانی از کارکنان جزء تا مدیران ارشد را شامل می شود. در همکاری های افقی روابط و مناسبات برون سازمانی مورد نظر ایشی کاوا است .


بزرگترین نقش ایشی کاوا در امر کیفیت ، ساده کردن فنون آماری برای کنترل کیفیت در صنعت است. او درساده ترین سطح فنی، بر گردآوری اطلاعات و عرضهٔ آن ها تأکید داشت و کاربرد نمودار پارتو را برای اولویت گذاری آنچه باید بهبود یابد و نمودار ایشی کاوا ( علت و معلول ) را برای تشخیص دلایل ممکن تجویز کرد. ایشی کاوا نمودار علت و معلول را مشابه سایر ابزارهای کیفی، وسیله ای برای کمک به گروه ها یا هسته های کنترل کیفیت در نهضت کیفیت می داند، به این ترتیب وی، ارتباطات باز کاری را برای درست کردن این نمودارها امری حیاتی می شمرد. نمودار ایشی کاوا ابزار سیستماتیک مناسبی برای پیداکردن، دسته بندی و مستند سازی دلایل تغییرات کیفیت در تولید و سازمان دهی روابط بین آنهاست. سایر فنونی که ایشی کاوا برآن تاکید دارد، هفت ابزار کنترل کیفیت است.


● هفت ابزار کنترل کیفیت از نظر ایشی کاوا :


۱ ـ ورقه جمع آوری داده ها

۲ ـ نمودار جریان فرایند

۳ ـ نمودار کنترل

۴ ـ نمودار پارتو

۵ ـ نمودار علت و معلول

۶ ـ نمودار هیستوگرام

۷ ـ نمودار پراکندگی


ایشی کاوا روش های دگرگونی در سازمان ها و حرکت به سوی مدیریت جامع کیفیت را در موارد ذیل خلاصه می کند.


۱. اول کیفیت، نه سود کوتاه مدت

۲. مشتری مداری و نه تولید مداری

۳. صاحبان فرایند بعدی کار، مشتری شماست

۴. استفاده از روش های آماری

۵. احترام به شخصیت انسان به عنوان فلسفه مدیریت

۶. تشکیل تیم های با وظیفه متقابل


او اظهار می دارد که مدیریت عمودی تارهایی ایجاد نموده است که به خودی خود جزو رشته های نخ نیستند و تنها هنگامی که پودها به آن ها اضافه شده و درهم تنیده شوند  سازمان مستحکم ایجاد می شود. با تشکیل تیم های با وظیفه متقابل در میان تارهای عمودی مدیریت، پودهایی پیدا شده و به تحرک عرضی سازمان کمک می کند. آقای ایشی کاوا اظهار می نماید که کنترل کیفیت با آموزش آغاز می شود و با آموزش پایان می پذیرد. در مدیریت جامع کیفیت باید به همه کارکنان از مدیر عامل گرفته تا کارکنان صف آموزش داده شود. باید نحوهٔ نگرش همه کارکنان تغییر یابد. برای انجام این کار می بایست آموزش ها تکرار و تکرار شوند.


آقای ایشی کاوا اعتقاد دارد که کار یک مدیر میانی در درون سازمان به یک معنا بسیار شبیه به پلیس راهنمایی است. او در نقاطی ایستاده که مسیرهای افقی و عمودی همدیگر را قطع می کنند و باید بعنوان کانال اطلاعاتی برای بالایی ها و پایینی ها و نیز کسانی که در دیگر واحدها مشغول به کارهستند عمل نمایند.


از نظر ایشی کاوا کنترل کیفیت فراگیر شرکتی به این معنی است که کیفیت فقط به محصول مربوط نمی شود، بلکه خدمات بعد از فروش، کیفیت مدیریت، کیفیت خود شرکت و کیفیت زندگی نیروی انسانی را نیز شامل می گردد. در نظر ایشی کاوا ارتقای کیفیت به ویژه در مناسبات درون سازمانی بر مشارکت کارکنان در مسئله یابی و حل آن تأکید دارد. در این باره وی با استفاده از نمودارهای علت و معلول و به ویژه نمودار استخوان ماهی، به دنبال شناسایی عوامل مؤثر بر دگرگونی های کیفیتی است. وی برای ارتقای کیفیت دو ابزار اساسی معرفی می کند.


۱. استاندارد

۲. کنترل کیفیت 


این دو ابزار محصول اطلاعات علمی و روش های علمی است. وی می گوید " یک تُن علاقه، بدون نتیجه است مگر با یک اُنس اطلاعات علمی آمیخته شود " ، به عبارت دیگر ایشان برای موفقیت واقعی در امر کیفیت، داشتن اطلاعات علمی ، فنی و تخصصی را اجتناب ناپذیر می داند.


از نظر ایشی کاوا به منظور دستیابی به کیفیت لازم است ۱۰ اصل ذیل را که جنبه ها و روش های دستیابی به کیفیت را فراهم می کند رعایت نمود.


۱. بررسی بهبود کیفیت قبل از هر چیز دیگر

۲. تدوین سیاست های ارتقای کیفیت

۳. شناسایی اولویت ها در ارتقای کیفیت

۴. مشخص کردن رهبری فرایند کیفیت

۵. دادن آموزش

۶. بازنگری فرایند بهبود

۷. مشخص کردن مسئولیت مدیریت ارشد

۸. طراحی سیستم مدیریت چند وظیفه ای

۹. توجه به این اصل که ستاده سیستم شما، داده مشتری شماست 

۱۰. رهبری کل فرایند


او همچنین مفاهیم ارائه شده توسط پیشگامان کیفیت را بسط داده است. به عنوان مثال او چرخه چهار مرحله ای دمینگ را به ۶ مرحله گسترش داده است.


۱. تعیین اهداف

۲. تعیین راهکارها

۳. درگیر شدن در آموزش

۴. برنامه اجرایی

۵. ارزیابی اجرا

۶. اقدام مناسب


برگرفته از modirsun.com